ENQERE - Li gorî rapora “Karnameya Azadiya Çapemeniyê ya 2024’an: Anatomiya Bêdengkirina Rastiyê” ya Parlamentera DEM Partiyê Zeynep Oduncu amade kiriye, 4 jê di encama êrişa dewleta tirk de bi giştî 5 rojnamegeran jiyana xwe ji dest dane, 112 rojnameger hatine binçavkirin û 26 rojnameger jî hatine girtin.
Parlamentera Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) a Êlihê Zeynep Oduncu Kutevî têkildarî zext û êrişên di sala 2024’an de li dijî rojnameger û pîşeya rojnamegeriyê hatine kirin rapora “Karnameya Azadiya Çapemeniyê ya 2024’an: Anatomiya Bêdengkirina Rastiyê” amade kir.
‘VEGUHERAND ŞÊWEYA RÊVEBIRINÊ’
Di raporê de Zeynep Oduncu Kutevî da zanîn ku azadiya çapemeniyê li Tirkiyeyê bi destê îktîdara AKP’ê hatiye dorpêçkirin, îktîdarê hewl da rojnamegeran bêdeng bike, gel bêagahî bihêle û propagandaya xwe ferz kiriye. Zeynep Oduncu Kutevî, diyar kir ku îktîdara AKP’ê ji bo parastina hêza xwe hewl da rexneyan tune bike, rastiyan veşêre û heqîqetê bêdeng bike û ev yek veguherand şêweya rêvebirinê.
Bi domdarî hat destnîşankirin ku bi hedefgirtina rojnamegeran re ne tenê rojnameger lê mafê wergirtina agahiyên rast a gel jî hedef hatiye girtin û ji vê hatiye armanckirin ku gel bêdeng bikin û civakekê nezan ava bike.
Di berdewama raporê de zext û binpêkirinên di navbera 1’ê Çileyê û 31’ê Kanûna 2024’an de li dijî rojnamegeran hatine kirin wiha hatin rêzkirin:
“*5 rojnamegeran jiyana xwe ji dest dan.
* 112 rojnameger hatin binçavkirin.
* 26 rojnameger hatin girtin.
* Derheqê 60 rojnamegeran de lêpirsîn hatin vekirin.
* 33 dozên nû hatin vekirin.
* 872 rojnameger hatin darizandin.
* Li 58 rojnamgeran bi giştî 135 sal û 7 meh û 28 roj cezayê hefsê hate birîn.
* 261 hezar û 820 TL cezayê pereyan hate birîn.
* 240 caran rastî gef, êriş û astengkirinan hatin.
* Doza tazmînata ya bi daxwaza 5 milyon û 500 hezar TL’an hate vekirin.”
‘4 ROJNAMEGER BI ÊRIŞÊN SÎHA’YAN HATIN KUŞTIN’
Zeynep Oduncu Kutevî, rewşa heyî vegot û ev tişt anî ziman: “Ev daneye ne tenê ji hejmaran pêk tên, li pey wan jiyanek, têkoşînek û dengê civaka tê bêdengkirin heye. Ev zext ne azadiyan hedef digirin, canan jî hedef digirin. 4 jê di êrişên SÎHA’yên Tirkiyeyê de bi giştî 5 rojnamegeran jiyana xwe ji dest dan. Ev êriş, tarîtiya zextên li ser çapemeniya azad nîşan dide. Nîşan dide ku îktîdar ji bilî xwe tehemûla tu kesekî nake.
‘ÇAPEMENIYA AZAD, CIVAKA AZAD’
Zeynep Oduncu Kutevî, anî ziman ku weke DEM Partiyê ew azadiya çapemeniyê û xweîfadekirinê ne tenê weke mafekî lê di heman demê weke mecbûriyetekê dibînin û got: “Heta demokrasî û azadiya çapemeniyê nebe, civakeke azad jî nabe. Ji bo ev zextên ser çapemeniyê bi dawî bibin em ê têkoşîna xwe bidomînin. Çapemeniyeke azad, di heman demê de tê wateya civakeke azad. Ji ber ku Çapemeniya Azad ne tenê dengê rojnamegeran, dengê gel e.”