Tirkiye ya ku ewil di milê eskerî û siyasî de piştgirî da komên selefî û bû perçeyek şerê navxweyi yê Sûriye, piştî li Cerablus, Ezaz, Bab û Efrînê tev li şer bû, niha li Idlibê bi destê HTŞ'ê tevlêbûna xwe berdewam dike. Enqere bi polîtîkayên li dijî Kurdan, Idlibê dike mijara bazarê.
Hêzên Rejîma Sûriye, bi piştgiriya Îran û Rûsyayê li Idlibê operasyonên li dijî noktayên çavdêriyê yên Tirkiyeyê û HTŞ'ê zêde kir. Rejîma Sûriye bi van operasyonan peyama “Ji axa Sûriye derkeve" dide Tirkiye.
Çawa îtîfaqa AKP-MHP li ser derdorên muxalif û bi taybetî jî ser civaka kurd siyaseta çewsandin û tunehesibandinê dimeşîne û her diçe wan ber bi tunekirinê ve dibe, du partiyên desthiladar ên li Herêma Kurdistana Federal PDK û YNK jî heman siyasetê li ser partî, sazî û civakên muxalif dimeşînin û ew jî wekî wan bi windabûn û tunekirinê ve rû bi rû dimînin.
Hat diyar kirin ku 'Herêmên Ewlehiyê' yên Bakur û Rojhilatên Sûriye ku Tirkiye gotibû 'Wê di kontrola me de bin' ji aliyê DYA û MSD’ê ve hatiye diyarkirin. Ji bo Mutabakata Edeneyê jî tê niqaşkirin ku Rojavayê Firatê dê ji Rejîma Sûriye re bê hiştin.
Piştî HDP'ê di 7'ê Hezîrana 2015'an de biryar girt û wekî partî tev li hilbijartina bû, bûye tirsa hêzên antîdemokratîk. Ji bo vê hilbijartina herêmî jî her çend stratejiya "Li Kurdistanê bi ser bikeve, li rojavayê welat bi wan bide windakirin" bê nîqaşkirin jî, lê belê wê serketina HDP'ê û rastiya wê ya polîtîk di 1'ê Nîsanê de bi awayekî zelal bê fêmkirin.
Nûçegihanê ajansam me Nazim Daştan çû Bajarokê Arîma ya girêdayî Babê. Arîma bûye mijara daxuyaniyên YPG, Artêşa Rejîmê, Tirkiyeyê, Rûsya, DYA û hêzên koalîsyonê. Li bajarok Cephet El Ekrad, Rûsya û hêzên Rejîmê hene. Ewlehiya sînorê bajarok jî hêzên herêmî diparêzên.
Serokê DYA Trump piştî biryara "Vekişina eskeran" ya ji Sûriye da niqaşên li ser herêmê zêde bûn. Hêz û dewletên serdest piştî vê biryarê ketin nava lêgerîna ku çawa perçe bikin û parve bikin. Gelên Bakur û Rojhilatên Sûriye jî ketin nava legerîna 'Jiyana Azad".
Dema mirov dibêje bîr, du tişt tên bîra mirovan. Yek bîra avê û yek jî bîr ango hişê mirovan. Rast e ev bîr her du ne jî. Belgefîlma “Bîr” a ku qala çîroka 7 windayên li Kerborana Mêrdînê û berxwedana malbatên windayan dike cara ewil e li Tirkiyeyê hat pêşandan. “Bîr” serpêhatiya windayan bi zelalî dibêje. Malbatên ji bo dîtina cenazeyên xwe têdikoşin wiha dibêjin: “Dewletê goştê me xwar, em hestiyan dixwazin.”
Pergala Modernîteya Kapîtalîst di heft salên dawî de ket navA şerekî kûr da ku xwe ji nûve ava bike û dizayn bike. Tê zanîn ku navenda vê Rojhilata Navîn e. Lê ne tenê li Rojhilata Navîn tevahî pergala Modernîteya Kapîtalîst di pêvajoyeke xwe nûkirinê re derbas dibe. Navendek din a li kêleka Rojhilata Navîn di guhertinên mezin de derbas dibe Rojhilatê Asya ye. Yanî Çîn, Kore û Hîndîstan e.
Tirkiye heta 15'ê cotmehê dem da komên çekdar ku ji Idlibê vekişin. Ji dema hat diyar kirin re 48 saetên dawî man. Tê diyar kirin ku 200 kesên asta jor ên vekişandina ji Idlîbe red kirin hatin kuştin. Serokê AKP'ê û Serokomar Erdogan jî piştî planên wan pêk nehatin ji bo rojevê biguhere Minbicê dike rojev.
Serokomarên Tirkiye, Rûsya û Îran diyar kirin ku ji bo pirsgirêka Idlibê çareser bikin li Tahranê kom bûne, lê hat diyar kirin ku di hevdîtinan de ji Idlibê wêdetir kurdên li Îran, Tirkiye û Iraqê avivîne. Balkêş e piştî civîna 3 aliyan Îranê li Koyê, Tirkiye li Qandîlê û Sûriye jî li Qamîşlo xist.
Li Idlibê ya dengê şer lê bilind dibe, her kes ketine pey hesap û berjewendiyên xwe û hespê xwe ji bo xwe dibezînin. DYA, Fransa, Almanya, Rûsya, Tirkiye, Îran ku berjewendiyên xwe diparêzin, QSD û Rejîm ji bo paqijkirina Idlib û Efrînê bazariyê dikin.
Li Bexda û herêma başurê Kurdistanê ji ber şerê kursiya desthiladariyê pirsgirêkên civakê tên piştguhkirin. Ji ber ku ligel hemû pirsgirêkên siyasî, civakî û aborî gel çareseriyê di koçberiya welatên derve de dibîne. Hêzên desthiladar ku vê yekê weke firsend dibînin bi taybetî di heremên ku kurd lê pirin û koçber dibin, dest bi polîtîkaya “Kembera Ereb” a di dema Partiya BAAS a Seddam Huseyîn de dihat meşandin hat kirin.
Di mijara Idlibê de ku di demên dawî de welatekî weke Çînê ku heta niha di mijara Sûriyê de navê wê derbas nedibû, ew jî bi daxuyaniyekê xwest tevlî bibe. Nîqaş, alozî, nakokî û pêvçûn her diçe geş dibin û ewqas jî tevlîhev dibin. Ev rewş jî bi xwe re nirxandina “Li Idlibê destê kî di berîka kê de ye” derdikeve pêş. Bi daxuyaniya balyozê Çînî ku daxwaza tevlîbûna operasyona Idlibê dike, ji bo vê jî şîroveyên wiha tên kirin: "Jixwe tu kêm bûyî."